Ngày 27 tháng 11 năm 2023 Thứ hai, sau Chúa Nhật XXXIV Thường Niên

“Bà góa đã bỏ vào đó tất cả”

(Lc 21, 1-4)

₁ Ngước mắt lên nhìn, Đức Giê-su thấy những người giàu đang bỏ tiền dâng cúng của họ vào thùng tiền.

₂ Người cũng thấy một bà goá túng thiếu kia bỏ vào đó hai đồng tiền kẽm.

₃ Người liền nói: “Thầy bảo thật anh em: bà goá nghèo này đã bỏ vào nhiều hơn ai hết.₄ Quả vậy, tất cả những người kia đều rút từ tiền dư bạc thừa của họ, mà bỏ vào dâng cúng; còn bà này, thì rút từ cái túng thiếu của mình, mà bỏ vào đó tất cả những gì bà có để nuôi sống mình.”

(Bản dịch của Nhóm Phiên Dịch CGKPV)

1. Đức Giê-su « ngước mắt nhìn lên »

Như thánh sử Luca kể lại trong bài Tin Mừng, Đức Giê-su phải « ngước mắt lên » (c. 1), mới nhìn thấy được thùng tiền và cảnh người này người kia bỏ tiền vào đó. Hẳn là thùng tiền phải đặt ở trên cao, để mọi người dễ thấy và cũng dễ đến. Hơn nữa, như thế, việc dâng cúng trở nên công khai và minh bạch hơn.

Tuy nhiên, như tất cả chúng ta đều có kinh nghiệm, vị trí thùng tiền được đặt ở trên cao, cũng sẽ là dịp để người ta phô trương và ganh đua ; và điều này vừa có lợi cho bên nhận cũng như bên cho.

Ngày nay, người ta vẫn còn làm những điều tương tự, như công bố danh sách ân nhân với số tiền cụ thể, phát giấy chứng ân nhân với sự phân biệt đẳng cấp khác nhau, tùy theo số tiền dâng cúng. Giống như bằng cấp đại học có phân biệt thứ hạng !

2. « Một bà góa túng thiếu »

Đức Giê-su nhìn thấy những người giàu bỏ tiền của họ vào thùng tiền ; và Ngài cũng thấy một bà góa túng thiếu bỏ vào đó hai đồng tiền kẽm, tương đương với 2 đồng tiền màu trắng 500 đồng, khi chúng ta còn dùng đồng tiền kim loại.

Người cũng thấy một bà goá túng thiếu kia
bỏ vào đó hai đồng tiền kẽm.

(c. 2)

Các nhà chú giải cho rằng câu chuyện này được kể, nhằm để minh họa cho lời trách của Đức Giê-su, là các luật sĩ tước đoạt hết tài sản của các bà góa, là cơ cấu tôn giáo thời đó đã bắt người ta đóng góp quá sức, đến độ một bà góa không còn gì đề sống ! Tuy nhiên, những gì Đức Giê-su nói sau đó, sẽ đi theo một hướng khác hẳn.

Loài người chúng ta, trong vấn đề dâng cúng và cả trong những vấn đề khác nữa, chẳng hạn trong vấn đề lượng giá học tập và công việc, chỉ chú trọng đến thành tích nhiều ít, cao thấp, to nhỏ, nghĩa là vẻ bề ngoài của sự việc. Ngoài ra, người ta còn thi đua và tổ chức thi đua nữa. Cách làm này là cần thiết để làm cho người ta phải cố gắng hết mình và lựa chọn những người có khả năng đảm nhận những trách nhiệm lớn, có ảnh hưởng đến sự phát triển của cả nhóm hay cộng đồng.

Tuy nhiên, việc thi đua hay ganh đua tất yếu sẽ dựa trên qui luật « mạnh được yếu thua », dù ý thức hay không ý thức. Thế mà, qui luật « mạnh được yếu thua » là qui luật đặc trưng của thế giới loài vật, của thú tính. Hơn nữa, việc thi đấu, thi đua hay ganh đua, một đàng, nhằm để tìm kiếm và tôn vinh những người có thành thích cao, nhưng đàng khác, lại « loại trừ » ra khỏi cuộc chơi những người thua cuộc, và nghiêm trọng hơn, « coi thường » tất cả những người không có khả năng ganh đua, số người này là tuyệt đại đa số : những người nghèo, những người kém may mắn, những người không có xuất thân tốt, những người không có ngoại hình chuẩn, những người không có địa vị, những người bệnh tật, những người khuyết tật, những người già yếu. Và điều gì sẽ xẩy ra nơi tâm hồn của người bị loại trừ, và của biết bao nhiêu người bị nhóm hay cộng động coi thường ? Đó là sẽ là thái độ ganh tị và tâm trạng mặc cảm thua kém đầy chết chóc. Còn người thắng cuộc thì tự mãn, kiêu ngạo, thống trị, khinh chê. Chắc chắn, ai trong chúng ta cũng có kinh nghiệm về những điều này. Vì thế, loài người chúng ta cần được giải thoát biết bao, cần được chữa lành biết bao, bởi lời nói và ngôi vị của Đức Giê-su.

3. « Bà góa đã bỏ vào đó tất cả »

Thật vậy, Đức Giê-su nhìn sự việc theo một chiều kích khác, vừa đúng, vừa sâu, vừa đánh động và vừa có sức mạnh chữa lành và giải thoát chúng ta :

Bà góa đã bỏ vào đó tất cả
những gì bà có để nuôi sống mình.

(c. 4)

Lời của Đức Giê-su an ủi chúng ta biết bao, vì tất cả chúng ta đều nhỏ bé, nghèo nàn, giới hạn, như bà góa ; và Chúa chỉ cần tấm lòng của chúng ta thôi.

Lời của Ngài cũng chất vấn chúng ta nữa : phải chăng chúng ta sống và xét đoán theo chỉ theo vẻ bề ngoài.

Và Lời của ngài mời gọi chúng ta thân thưa với Người : « Chúa đã ban cho con tất cả, con xin dâng lại Chúa tất cả ». Xét về số lượng hay nội dung, « tất cả » của chúng ta thì quá nhỏ bé và ít ỏi so với « tất cả » của Chúa ; như xét về tình yêu của trái tim, thì TẤT CẢ = (bằng) TẤT CẢ, hai bên đều như nhau.

Xin cho chúng ta cũng biết bỏ « vào đó » tất cả những gì cần cho sự sống của chúng ta. « Vào đó », là vào ơn gọi và sứ vụ của cả cuộc đời chúng ta ; « vào đó », là vào những gì chúng ta được mời sống hằng ngày ; « Vào đó », là vào những gì chúng ta cảm thấy phải sống, phải làm, phải thay đổi, phải hoán cải… trong Chúa và để ca tụng Chúa ; « Vào đó ». là…

Và chỉ khi chúng ta cảm nhận được « muôn ngàn đời tình thương của Chúa » (Tv 136)[1], chúng ta mới có thể cho đi như thế được. Và quả thực như thế, Thiên Chúa đã sống đến tận cùng tâm tình của Bà Góa Nghèo, nơi Đức Giê-su chịu đóng đinh trên Thánh Giá.

Lm Giuse Nguyễn Văn Lộc

[1] Có thể đọc bài “Chúa ban BÁNH…” (Tv 136).